– किशोर नेपाल

देशका एकमात्र ऋषितुल्य व्यक्तित्व, चेतनाका पहरेदार तथा अस्पताल सुधार कार्यका एक्ला अभियन्ता प्राध्यापक डा. गोविन्द केसी अनसनमा हुनुहुन्थ्यो । उहाँको अनशनलाई यो स्तम्भकारको खुला साथ र समर्थन थियो ।

अहिले उहाँ अनशनमा हुनुहुन्छ कि हुनुहुन्न थाहा छैन । किनभने, अदालतले उहाँलाई अस्पताल पठाइदिएको छ ।

यति थाह छ, सर्वोच्च अदालतको अवहेलना गरेवापत उहाँलाई सर्वोच्च अदालतकै आदेशमा पुलिसले पक्राउ गरेर एक रात थानामा राखेको थियो । बिहीवार २७ पुसका दिन अखबारमा छापिएको समाचार अनुसार, उहाँ रिहा भइसक्नु भएको छ ।

यो पटकका लागि डा. केसीको यो भनाइ निकै लोकप्रिय भएको छ: “जसको मान नै छैन, त्यसको के अपमान?” हो त, मान भएको मानिसको पो अपमान हुन्छ । कसको मान छ ? कसको छैन ? यो निर्क्यौल गर्ने काम डा.गोविन्द केसीकै हो । आजको मितिमा यो देशमा उहाँमात्र एकजना यस्ता त्रिकालदर्शी हुनुहुन्छ जसले समाजमा कसको मान छ र कसको छैन त्यो बताइदिन्छ ।

स्तम्भकारको जानकारीमा रहेको तथ्य र सूचनाको आधारमा यति त भन्न सकिन्छ- प्रधान न्यायाधीश गोपाल पराजुली मान नै नभएका व्यक्ति होइनन् । उनको विद्यार्थी जीवन प्रजातन्त्रका लागि भएको कठोर संघर्षमा बितेको हो । पन्चायतकालमा पुलिसले निर्घात पिटेर धूलो–पीठो बनाएको उनको शरीर निकै दह्रो छ ।

वाम गठबन्धनको समयमा खाली कांग्रेस भएकै कारणले उनीमाथि अनेक फत्तूर लगाउने हो भने त थाह छैन । अहिले त्यस्तै भइरहेको छ । केही चैते–असारे कांग्रेसीहरुको कारण यो पार्टी आलोचित छ। यसमा शंका छैन । तर, प्रधान न्यायाधीश पराजुलीको रुपान्तरण नवधनिक वर्गका प्रतिनिधिमा होला भन्ने विश्वास मलाइ छैन । दोहोरो नागरिकता लिएर आफ्ना लागि आफै दशा निम्त्याउने खालका मान्छे होइनन् प्रधान न्यायाधीश पराजुली । यसमा मलाई कुनै शंका छैन ।

वास्तवमा, डा.गोविन्द केसी नेपालका मेडिकल कलेजहरुलाई नेपाली विद्यार्थी–मैत्री बनाउन चाहनुहुन्छ । यो सारै ठूलो कुरा हो । डा.केसीले नेपालका मेडिकल कलेजहरुलाई गरीब नेपाली विद्यार्थी–मैत्री बनाउन खोज्नु भएको हो कि होइन त्यसको ज्ञान मलाइ छैन । उहाँले सार्वजनिक अस्पतालहरुमा सामान्य जनताको सुविधाका लागि आन्दोलन गर्नु भएको जस्तो लाग्दैन ।

त्यस्तै अर्बौंका लागतमा खुलेका अस्पतालका वेथिति, ती अस्पतालमा हुने विरामीको शोषणबारे पनि उहाँले केही बोल्नु भएको छ जस्तो लाग्दैन । उहाँका समर्थकहरुको कुनै कमी छैन । तर, अनशन बस्दा उहाँ एक्लै बस्नुहुन्छ । उहाँका कुनै समर्थक उहाँसँगै अनशन बसेको अहिलेसम्म देखिएको छैन ।

यो पटक उहाँ किन अनशन बस्नु भएको थियो ? कारणको ज्ञान मलाई छैन । थियो भने पनि मैले बिर्सिइसकेँ । समयक्रममा डा.गोविन्द केसीले आफ्नो अनशनलाई नियमित आवश्यकताको रुपदिइसक्नु भएको छ । अनशनको समर्थन नगर्दा देशद्रोहीको धव्वालाग्ने डर हुन्छ । त्यसैले अनशनको समर्थन गर्नुको विकल्प छैन ।

डा.केसी मृदुभाषी हुनुहुन्छ । भलादमी र गुणी हुनुहुन्छ । तर, यो पटकको अनशनपछि डा.केसीले प्रधान न्यायाधीशलाई संकेत गर्दै जुन अभिव्यक्ति दिनुभयो तिनका शव्दको भावाभिव्यक्ति क्रुर थिए । डा.केसीको दिमागमा अभिमानको तर लटक्क जमेको थियो । उहाँका लागि त्यो तरले अभिमानको काम गरेको छ । यो पनि उत्तिकै सत्य हो । उहाँसँग भाषा, भाव र भंगिमा नभएको होइन । तर, उहाँ शायद “सन्त” को समकक्षी बन्नु भएकोले होला, मानिसप्रतिको प्रतिष्ठामा उहाँको ध्यान गएको देखिएन यो पटक ।

अहिलेसम्म डा.केसीको बजार भाउ ओर्लिएको छैन । उहाँ लोकप्रिय हुनुहुन्छ । तर, उहाँको यो लोकप्रियताको मूल्य सर्वसाधारण जनताले चुकाएका छन् । उहाँ जुन दिनदेखि अनशन बस्नुहुन्छ त्यसदिनदेखि नेपालका, खासगरी काठमाडौं उपत्यकाका, अस्पतालहरु अस्तव्यस्त हुन्छन् । औषधि उपचारमा लागेका स्वास्थ्यकर्मीहरुको ध्यान अनावश्यक अस्तव्यस्ततामा केन्द्रित हुन्छ । निश्चय पनि, यो राम्रो होइन ।

डा.गोविन्द केसीको त्याग तपस्या समर्पण जस्ता गुणहरुको कदर हुनु पर्दछ । तर, डा.केसी संविधान, ऐन–कानून, विधि–विधान र नीति–नियमभन्दा माथि हुनुहुन्न । अनशनको उहाँको शैली महात्मा गान्धीको शैली हो । गान्धी आफ्नो आत्मशुध्दिका लागि अनशन बस्नु हुन्थ्यो । तर, डा.केसीले अनशनलाई वार्गेनिङ टूल बनाउनु भएको छ । डा.केसी जस्ता व्यक्तित्व नीति–निर्माताको बीचमा बसेर सुधारका लागि सक्दो बढी सक्रिय हुनुपर्दछ । अनशनको उपादेयता धेरै लामो समय रहँदैन ।

पहिलो पोष्ट डटकमबाट साभार